Zakon Najświętszego Zbawiciela,

zwany Zakonem Brygidek

 

 

HISTORIA

 

1. Pierwsze Zakony Św. Brygidy

       Pierwszy klasztor Zakonu Najświętszego Zbawiciela został założony w roku 1369, gdy dotarli z Rzymu specjalni delegaci wysłani przez Brygidę z zadaniem rozpoczęcia prac przekształceniowych zamku królewskiego w Vadstenie, ofiarowanego świętej w 1346 przez króla Magnusa Erikssona, w klasztor.

       Przeniesienie śmiertelnych szczątków Brygidy w 1373-1374 wyznaczyło początek życia klasztornego, które rozwinęło się pod przewodnictwem kapłanów-Brygidianów. W międzyczasie, w latach 1375-1380, Katarzyna, córka Brygidy i pierwsza ksieni klasztoru, zakładała fundamenty prawne nowego Zakonu i otrzymywała od Papieża przeróżne przywileje.

       Reguła praktykowana przez duchownych z Vadsteny pochodziła z jednego z pierwszych objawień świętej Brygidy, około 1346 roku, krótko po śmierci męża Ulfa Gudmarssona. Została zatwierdzona przez Papieża Urbana VI 3 grudnia 1378 bullą "Hiis quae pro divini cultus augmento", będąc rozumiana jako uzupełnienie Reguły św. Augustyna.

       Reguła dotyczy, bardziej lub mniej obszernie, spraw należących do życia religijnego. Wiele miejsca zajmują przepisy dotyczące obrządków i strojów, kwestie ekonomiczne oraz konstrukcja kościoła i klasztoru. Osobliwości reguły mogą zostać zebrane w dwóch następujących grupach:

       a) dobrowolne ubóstwo i uwolnienie od chęci posiadania czegokolwiek własnego tworzy podstawową atmosferę charakteryzującą poszczególne rozdziały;
      b) życie mieszkańców klasztoru musi być typu kontemplacyjnego, kapłani jednak muszą wykonywać funkcje zarządzające na korzyść zakonnic i pielgrzymów odwiedzających kościół.

       W Regule znajdują się bardzo zwięzłe przepisy regulujące relacje między zakonnicami a zakonnikami, którzy żyli w dwóch oddzielnych budynkach zbiegających się w wielkim kościele. Jeden z uczonych uważa, że Brygida nie zamierzała założyć bezpośrednio tak zwanego "podwójnego klasztoru", co też można wydedukować z jasnych słów rozdziału "Hanc igitur religionem", w którym jest powiedziane, że Zakon zostaje założony głównie dla kobiet.

       Klasztory brygidzkie na wzór tego z Vadsteny bardzo szybko rozprzestrzeniły się w całej Europie. Ale gdy Papież Marcin V w 1422 zakazał podwójnych klasztorów, rozprzestrzeniły się w różnych stronach również klasztory złożone tylko z zakonników.

       W okresie reformacji. Zakon założony przez Brygidę przeżył wstrzymanie rozwoju po czym zaczął się jego powolny zmierzch. Można powiedzieć, że wraz z likwidacją zakonów w epoce napoleońskiej, gałąź męska wygasła, podczas gdy żeńska przeżyła jeszcze w niektórych zakonach w Niemczech, Anglii, Holandii i Szwecji.

 

 

2. Marina Escobar

       Na szczególną uwagę zasługują zakony Brygidek w Hiszpanii, gałąź religijna założona przez Matkę Marinę Escobar, kobietę wyposażoną w mistyczne łaski i nacechowaną duchowym pokrewieństwem ze świętą Brygidą. Nie czując się związana ze szczegółami Reguły Zakonu, Marina przyjęła ogólnie formę zakonną według koncepcji Brygidy, lecz bez takich cech charakterystycznych właściwych Zakonowi praktykowanych w Europie centralnej, jak: księża zakonni, nabożeństwo maryjne sióstr, kolor habitu (brązowy zamiast szarego). Ten odłam Zakonu ma klasztory w Hiszpanii i Meksyku.

 

 

3. Elisabetta Hesselbald

       Powrót do duchowości Reguły świętej Brygidy został dokonany, na początku tego wieku, przez Matkę Elżbietę Hesselbald, szwedzką luterankę nawróconą na wiarę katolicką w Ameryce 15 sierpnia 1902.

       Odzyskawszy zdrowie po ciężkiej chorobie, w 1904 wstąpiła do klasztoru Karmelitanek, żyjących w starym Domu świętej Brygidy, na Placu Famese w Rzymie. Po odbyciu nowicjatu, otrzymawszy specjalną dyspensę od Papieża Piusa X, Hesselbald przybrała szary habit Brygidek i złożyła śluby zakonne jako Brygidka.

       Między 1908 a 1910 odwiedziła prawie wszystkie istniejące wtedy zakony brygidzkie, aby zaznać życia jakie się tam prowadzi i wchłonąć tamtego ducha. Pragnęła, poza tym, wciągnąć siostry ze starych zakonów do swego projektu odnowienia w energiczny i zaktualizowany sposób starego Zakonu świętej Brygidy. Ten zamiar nie powiódł się. Zrozumiała wtedy, za natchnieniem Ducha Świętego, że musi sama działać by utworzyć nową gałąź Zakonu, która pomimo zaktualizowania według wymogów nowych czasów pozostała wierna brygidzkiej tradycji o kontemplacyjnym charakterze z uroczystym sprawowaniem Mszy Świętej, o apostolskim wymiarze i stałym zaangażowaniu w działaniach mających na celu jedność Kościoła za pełnym poparciem Papieża.

       Ta nowa gałąź, głęboko zakorzeniona w starym pniu brygidzkim, rozpoczęła swą działalność 8 września 1911 i została definitywnie zatwierdzona przez Stolicę Apostolską 2 grudnia 1940.

       Poprzez historyczny związek nowego Instytutu religijnego i jego jedność duchową z oryginalnym Zakonem założonym przez Brygidę, ten Zakon Matki Elżbiety został uznany za Zakon o tym samym przydomku Najświętszego Zbawiciela.

       Matka Elżbieta zjednoczyła w swych zakonnicach pełnię natchnienia pierwszą wspólnotą religijną: jej kontemplacyjnym wymiarem (przeważnie powierzanym zakonom żeńskim) oraz wymiarem apostolskim (powierzanym przeważnie zakonom męskim).

       Taka jest właśnie charyzma trzeciej (lub szwedzkiej) gałęzi Zakonu.

       Jest on złożony z zakonnic, które chcą intensywnie żyć wartościami konsekrowanego życia poprzez słuchanie i uwewnętrznienie Słowa Bożego, uroczystą Liturgię i kontemplację tajemnic Chrystusowych, przeżywając dni w świetle silnej myśli "Amor meus crucifixus est" (Moją miłością jest Ukrzyżowany), ucząc się od Matki Bożej żyć w czystej wierze we własne ofiarowanie, w pokorę i ducha poprawy.

       Zakon ten uaktualnia wymiar apostolski (misję) gościnną służbą, opieką nad potrzebującymi (fizycznie i psychicznie), według potrzeb lokalnego Kościoła i wiedzy religijnej. Zajmuje się "łączeniem tego co podzielone" popierając prawdziwą wspólnotę religijną tworząc szczególny "most między Rzymem a krajami Północy", jak powiedział Ojciec Święty Paweł VI.

       Założony Zakon Matki Elżbiety, w którego żyłach "płynie krew Brygidy", jak często przyznawała sama Matka, szybko rozprzestrzenił się na trzech kontynentach: w Europie (10 wspólnot), w Ameryce (4 wspólnoty), w Azji (9 wspólnot). Liczba powołań i składanych ślubów zakonnych rośnie z roku na rok. Aktualnie zakon składa się z 400 sióstr.

       5 lipca 1988 został rozpoczęty w Trybunale Kościelnym Wikariatu Rzymskiego proces beatyfikacyjny Służebnicy Bożej Matki Elżbiety, uważanej za drugą Brygidę XX wieku.

       Zmarła ona 24 kwietnia 1957, zostawiając głębokie wspomnienie wyjątkowej kobiety, przenikniętej duchem pokory, miłosierdzia i wielkiej wiary, wiernego świadka wartości Ewangelii dla społeczeństw naszych czasów.

 

 

DUCH KONTEMPLACJI W ZAKONIE ŚW. BRYGIDY


       Panie, wskaż mi Twoją drogę! Pan uczy, że jedyną drogą prowadzącą w kierunku zjednoczenia - to odrzucenie własnego egoizmu i podjęcie krzyża, czyli droga bezinteresownego daru z samego siebie.

       W związku z tym hasłem dewizą Zakonu Brygidzkiego jest: "Moją Miłością jest Ukrzyżowany". Bogata jest treść tego hasła. Można powiedzieć, że wskazuje ono na bezgraniczną miłość Słowa Wcielonego do ludzi, dla których Zbawiciel wyniszczył samego Siebie, podejmując swoją misję ukoronowaną dramatem Kalwarii.

       Ukazując to misterium brygidki noszą pełen symboliki habit zakonny. Ich czarny welon na głowie zdobi biała korona z płótna, ozdobiona pięcioma czerwonymi znakami, na pamiątkę ran Pana Jezusa.

       Najgłębszym wyrazem tajemnic Wcielenia i Odkupienia pozostaje w kościele Eucharystia. Chrystus przez swoje Ciało i Krew najpełniej buduje wspólnotę rodzaju ludzkiego z Bogiem. Siostry brygidki każdego dnia osobiście i wspólnotowe adorują Chrystusa w Eucharystii. W ten sposób Odwieczna Droga, Prawda i Życie - Jezus Chrystus - stanowi centrum ich duchowości i apostolatu.

       Pierwszym zadaniem brygidek jest szerzenie chwały Bożej i dziękczynienie w ramach liturgii skierowane ku Ojcu poprzez Syna w Duchu Świętym. Ich pracę i apostolat wyznacza rytm Liturgii Godzin. W duchowości brygidzkiej znika świeckie pojęcie czasu. Dzień i noc stają się darem złożonym Bogu, przy czym każde działanie winno brać swój początek od Pana i w Nim się dopełniać.

       Najwyższym wzorem wspólnoty zakonnej jest sama Trójca Święta. To we wspólnocie siostry uczą się kontemplacji, a zarazem gotowości do służby i współodpowiedzialności. Pomnażając własne talenty, radośnie pragną służyć Bogu. Matka Elżbieta często powtarzała: "Nie pozwólmy, aby cokolwiek miało nam przysłonić lub osłabić ducha wzajemnej miłości. Niechaj ten duch zawsze nas ożywia, abyśmy bliskie Bogu i w Jego służbie mogły zawsze żyć dla Jego większej chwały. Proszę Was, Drogie Siostry, dokładajcie wszelkich starań, aby umacniać łańcuch miłości, który nas jednoczy. Musimy stanowić jedno serce, wzajemnie się krzepić, zwłaszcza w chwilach cierpienia oraz zawsze akceptować Wolę Bożą w duchu posłuszeństwa i miłości". Źródłem miłości jest Słowo Boga. Biblię św. Brygida określała "swoim najdroższym skarbem". Z lektury i medytacji Ksiąg Świętych siostry uczą się miłości ku Bogu, jak również na co dzień poznają Jego myśl i Jego Najświętszą Wolę.

 

 

DZIEŁA BRYGIDEK

       Pogłębiona refleksja ekumeniczna jest celem różnorodnych studiów, seminariów oraz spotkań inicjowanych w duchu prawdziwej przyjaźni, zwłaszcza dla środowisk młodzieżowych. Refleksja ta uświadamia obowiązek służenia dziełu zjednoczenia chrześcijaństwa jako nadrzędnemu celowi w apostolacie sióstr brygidek. Dlatego Zakon na całym świecie zakłada tzw. centra duchowości i aktywności ekumenicznej. Organizują one międzynarodowe spotkania oraz seminaria naukowe poświęcone perspektywom dialogu ekumenicznego między poszczególnymi Kościołami i religiami w duchu charyzmatu św. Brygidy. Ponadto w krajach na drodze rozwoju (Indie czy Meksyk) siostry próbują wiązać aktywność ewangelizacyjną z promocją ludzką, zwłaszcza gdy chodzi o rolę kobiety oraz młodzieży żyjącej w najtrudniejszych warunkach. Potrzeba tej dzia-łalności ciągle wzrasta. Widać to na przykładzie Indii, gdzie siostry brygidki przyczyniają się wydatnie do dzieła integracji społeczeństwa, zwłaszcza na wsi. Pomagają także w procesie rozwoju społeczno-ekonomicznegó i kulturalnego z pełnym poszanowaniem tradycji i zwyczajów lokalnych. Celem praktykowanej w Zakonie cnoty gościnności jest także służba ekumeniczna. Jawi się ona jako doskonałe ćwiczenie praktycznej miłości bliźniego w atmosferze humanizmu i promocji wartości duchowych. Jest to bardzo ważne zwłaszcza w społeczeństwach ekonomicznie rozwiniętych, które równocześnie cierpią biedę wewnętrzną. Oczekują ludzkiego ciepła i wyciągniętej w geście pojednania dłoni, o co tak trudno w krajach, w których bogactwo wyzwala egoizm i izolację.

 

 

NAKAZ JEDNOŚCI

       "Drogie Siostry, otwórzmy wielkodusznie nasze serca w służbie Panu", "Nie można się zasklepić tylko w egoizmie i szukaniu siebie. Nie mogłybyśmy twierdzić, że kochamy Boga - którego nie widzimy, gdybyśmy nie kochały naszych współsióstr, które widzimy. Jezus niechaj żyje w nas a my umierajmy samym sobie. Zastanawiajmy się nad tym i módlmy się wspólnie we wszystkich naszych domach, aby Bóg, od którego otrzymałyśmy łaskę życia, równocześnie uczynił nas użytecznymi dziećmi swego Kościoła" (Matka Elżbieta, 1955 r). "Wprawdzie Pan wezwał nas z różnych narodów, ale bądźmy zjednoczone jednym sercem i jedną duszą. Spotykajmy się zawsze w Najświętszym Sercu Jezusowym i tam szukajmy sił w pokonywaniu wszystkich trudności naszego życia. Tutaj na ziemi wszystko przemija. Jedynym naszym Wiecznym Dobrem jest Jezus Chrystus. W świetle wieczności wszystko, co jest na ziemi, ma znikomą wartość. Życie płynie bardzo szybko. Dlatego zapomnijmy o sobie i o naszym 'ja', a każdego dnia praktykujmy z gorliwością miłość Chrystusową. Jego Miłość zwycięża wszystko!" (Matka Elżbieta, 1954 r).

 

 

ZJEDNOCZENIE JAKO ZADANIE I MISJA SIÓSTR BRYGIDEK

       Zakon Najświętszego Zbawiciela, założony w XIV w. przez św. Brygidę, w wieku XX odrodził się dzięki Błogosławionej Matce Elżbiecie Hesselblad. Zasadniczym jego celem jest służba dziełu przywrócenia jedności wszystkich wierzących w Chrystusa. Chodzi tu o wprowadzenie w życie zasad ekumenizmu wypracowanych na Soborze Watykańskim II, który z taką mocą przypomniał światu modlitwę Jezusa: "Ojcze spraw, aby byli jedno".

       "Przyśpiesz, o Panie, godzinę zjednoczenia wierzących w Ciebie. Racz wysłuchać pokornych modlitw Brygidek, które szczerze poświęcają temu dziełu całe swoje życie" (Matka Elżbieta, 1930 r).

       Ze specyficznym celem zakonu, jakim jest służba dziełu zjednoczenia, wiążą się wszystkie modlitwy i intencje oraz wspólnotowe podejmowane różne inicjatywy i dzieła pokutne. Ofiarując całkowicie swoje życie Bogu Siostry Brygidki czynią to w następujących intencjach:

1) przywrócenie pełnej jedności podzielonych w wierze grup i narodów tak, aby nastała jedna owczarnia pod przewodnictwem Dobrego Pasterza Jezusa Chrystusa;
2) pokonanie bolesnej bariery podziałów między chrześcijanami, co stanowi obecnie największą trudność w przyjęciu przez ludzkość orędzia Ewangelii;
3) ewangelizacja, której celem jest nawrócenie grup i narodów jeszcze niewierzących lub już zdechrystianowanych;
4) promocja i rozwój kapłaństwa ministerialnego, które najpełniej może służyć dziełu zjednoczenia.

 

Adresy...

 

 

 

 

Źródło:
Ks. Michele Giulio Masciarelli. Brygida Szwedzka. Średniowieczna Święta
dla współczesnej Europy. Wydawnictwo "Wers". Poznań, 1999.

 


Powrót do Strony Głównej